Yapay Zeka Kullanımının Etik ve Ahlaki Sonuçları Neler Olabilir?

[HPE_Türkiye]

Yapay zeka artık bir inovasyon olmaktan çıkıp, yaşamımıza ve çalışma şeklimize dokunan bir gerçeklik haline geldi. Bu durum yapay zeka etiği kavramının önemini her geçen gün daha da artıyor. Gelin birlikte bu konunun derinliklerine inelim ve HPE olarak neler yaptığımıza göz atalım.

Yapay Zeka uzun süredir gündemde olan bir konu. Başlangıçta pek çok kişi yapay zekanın geçici bir heves veya kısa yoldan kazanç sağlamaktan ibaret olduğunu düşünüyordu. Ancak yaşanan son gelişmeler önümüzde farklı bir yol çiziyor. Yapay zekanın insan müdahalesi olmadan verilerden öğrenip işleyebilme konusundaki hızı ve becerisi, birçok kişinin yapay zekanın insanlığın geleceği için gerçekten bir tehdit oluşturduğuna inanmasına sebep oldu.

Yapay zeka etiği, yapay zekanın ahlaki ve etik sonuçlarını inceleyen bir araştırma dalı olmanın yanı sıra, yapay zekanın insan yaşamı üzerindeki felsefi ve sosyolojik etkilerini de kapsayan bir araştırma alanı olarak öne çıkıyor. Bu fikir yeni değil, on yıllardır var ve son dönemdeki gelişmeler bu alandaki tartışmaları daha da büyütüyor. Teknoloji ilerledikçe, insan gibi düşünen ve hareket eden makinelerle dolu bir dünyada karar vermenin ne anlama geldiğine dair anlayışımızı tartışmak gerekiyor.

Neticede güç sahibi olmak, sorumluluğu beraberinde getirir. Böyle bir geleceği şekillendirirken yol gösterici ilkelere ihtiyacımız var. Bu ilkeler, yapay zeka teknolojilerinin mümkün olduğunca çok insana fayda sağlarken aynı zamanda potansiyel riskleri de ele almasını sağlamayı hedefliyor.

Yapay zekaya dair en iyi bilinen kılavuz, 1974 yılında Kaliforniya'da düzenlenen bir toplantıda ortaya koyulan Asilomar İlkeleri olarak geçiyor. Bu kılavuz şu üç maddeden oluşuyor:

• Bir dereceye kadar özerkliğe sahip akıllı makineler yaratabiliriz. Ancak öngörülemeyen sonuçları önlemek için insan kontrolünü sürdürmeliyiz.
• Akıllı makineler yalnızca askeri amaçlarla ya da dünyadaki yaşamı veya çevremizi yok etmek için tasarlanmamalıdır. Yıkıcı amaçlar için değil, yapıcı amaçlar için kullanılmalıdır.
• Akıllı makineler insanların yerini almak yerine, onların daha üretken ve yaratıcı bir şekilde yaşamalarına yardımcı olmalıdır.

Yapay Zeka Etiğinde HPE Danışma Kurulunun Rolü

Yapay zeka etiğini ve yönetişimini ele almak için bünyemizde HPE Danışma Kurulunu (HPE Advisory Board) kurduk. Bu kurul, yapay zeka etiğini tanımlamaktan sorumlu uzmanlardan oluşuyor. Gelecekte olası sorunlardan kaçınmak için kurulun ortaya koyduğu yönergelerin uygulanması büyük önem taşıyor.

Bu yönergeler beş maddelik HPE Etik İlkelerinden oluşuyor.

1. Mahrem ve güvenli

Yapay zeka sistemleri kapalı kutular değildir. Sahip oldukları verilere dayanarak karar alırlar. Bu nedenle verilerin nasıl kullanıldığını izlemek ve kontrol etmek için bir veri yönetişimi programına sahip olmak önem taşır. Yapay zeka sistemlerinin bankacılık ve finansal hizmetler, üretim, perakende, kamu sektörü ve sağlık hizmetleri dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde kullanılması, veri yönetişimi programlarının oluşturulmasını gerektirir.

2. İnsan odaklı

Yapay zeka sistemleri, insan kontrolünün ötesinde kararlar alınmasına izin verecek şekilde tasarlanmamalıdır. Yapay zekanın insan haklarına ve onuruna saygılı bir şekilde geliştirilmesini sağlamak gerekir.

3. Kapsayıcı

Yapay zeka güçlü bir araçtır ve birçok şekilde kullanılabilir. Ancak yapay zeka insanların yerini almak için kullanılmamalı, mutlaka etik açıdan değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. Yapay zeka asla insanlara zarar verme niyetiyle geliştirilmemelidir.

4. Sorumlu (hesap verebilir, şeffaf ve açıklanabilir)

Sorumluluk, yapay zeka alanında çok önemli bir kavramdır. Kullandığımız uygulamalar ve hizmetler için sorumluluk kabul ederiz. Bu, teknolojiyle ilgili ahlaki yükümlülüklerimiz olduğu anlamına gelir. Hesap verebilirlik, insanların veya kurumların eylemlerinden veya ihmallerinden sorumlu tutulmaları anlamına gelir. "Yapay Zeka" terimi, bir makinenin insan davranışını doğal görünecek ve insan güdümlü faaliyetlerle karıştırılabilecek şekilde taklit edebilme yeteneğini ifade eder. Bu, yapay zekanın uygun şekilde yönetilmediği takdirde insanları aldatma kapasitesine sahip olduğu anlamına gelir.

Hesap verebilir: Yapay zeka, iyi ya da kötü amaçlar için kullanılabilecek güçlü bir araçtır. Teknolojinin kendisinin değil, yapay zekanın yaratıcılarının sorumlu olmasını sağlamak çok önemlidir. Bir kontrol ve denge sistemi tasarlamak ve devreye almak bunu yapmanın ideal yoludur.

Şeffaf: Yapay zeka teknolojisinin ortaya koyduğu en ciddi risk, şeffaf veya anlaşılabilir olmayan sistemler yaratmasıdır. Eğer bir sistem net olmayan karar alma süreçlerine sahipse bireyler kararların neden alındığını anlayamayabilir, kararların adil olup olmadığını belirlemek zor olabilir.

Açıklanabilir: Yapay zeka ile ilgili en önemli etik kaygılardan biri, bu algoritmaların nasıl çalıştığını henüz anlamamış olmamızdır. Bu durum, bu algoritmaların hangi önyargılara sahip olduğunu ve bunların geleceği nasıl etkileyebileceğini anlamamızı zorlaştırır. Sonuç olarak, yapay zekanın açıklanabilir olmasını sağlamak çok önemlidir.

5. Güvenilir

Güvenilir yapay zeka, yapay zekanın kötüye kullanımını azaltmaya ve geliştirme süreci boyunca etkisini sınırlamaya yönelik bir yöntemdir. Veriler yanlış olsa veya belirli bileşenler doğru çalışmasa bile sistemin çalışmaya devam etmesini sağlar. Bilgisayarların güvenli ve emniyetli olmasını sağlayarak insanların bilgisayarları kötü amaçlarla kullanmasını önleyebiliriz.

Konuyla ilgili tüm merak ettikleriniz için AI Ethics adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz. Ayrıca yapay zekanın iş dünyasındaki ve dünyadaki rolü hakkında daha fazla bilgi için HPE Yapay Zeka Dönüşüm Atölyesi hakkında detaylı bilgi talep edebilirsiniz.